Στον προκείμενο τρίτο τόμο-ύστερα από τον δεύτερο,όπου ο συγγραφέας συγκεντρώνει ποικίλα ιάματα και θεραπείες για τους πάσχοντες- ανατέμνονται ως αποφύσεις της νόσου η ερωτοληψία και η θρησκοληψία.Με τεκμήρια και παραδείγματα που του προσφέρουν ο μύθος,η ελεγεία και η σάτιρα,το ρομάντζο και η νουβέλα,ιστορικά παράδοξα,παραλειπόμενα και ιατρικές γνωματεύσεις,αλλά και ο βιβλικός λόγος,η αντιρρητική και η θρησκειολογία,ο Μπέρτον εξετάζει με περισσή εμβρίθεια την μελαγχολία που γεννά ο έρωτας (ορισμός,διάκριση,αίτια,συμπτώματα,πρόγνωση αντιφάρμακα,το πάθος της ζήλιας)και η θρησκεία (δεισιδαιμονία,αίρεση και μισαλλοδοξία,πολιτική εκμετάλλευση της πίστης,ένοχη συνείδηση,απελπισία).